Spectaculair licht en een uniek onderwerp alleen maken nog geen geweldige foto. Er is ook een goede compositie nodig die de twee met elkaar verbindt. In dit artikel geef ik je zes tips om je fotocomposities te verbeteren en om te gaan met verschillend licht en onderwerp.
Ik presenteer de tips hieronder in willekeurige volgorde. Er is niet één tip die belangrijker is dan de andere. Zie ze als een selectie van technieken die je in verschillende situaties kunt toepassen.
Besteed aandacht aan je middenweg
Ik hou van mijn groothoeklens. Het is de meest cliché lens voor landschapsfotografie, maar dat kan me niet schelen. Je kunt er laag bij de grond mee komen en dicht bij elk voorgrondelement, en de vervorming die het creëert kan de kijker in de scène trekken.
Concentreer je daarbij echter niet alleen op de voorgrond. In de foto hieronder zie je kustbloemen aan de linkerkant van het kader. Die zijn heel kenmerkend voor de kust van Cornwall. Maar ik heb ervan afgezien om met mijn camera lager te gaan om ze van dichterbij te bekijken. De reden daarvoor is de middengrond.
Als je je foto’s samenstelt, moet je daar altijd op letten. Als je je camera te laag instelt, nemen elementen in het midden minder ruimte in, of verdwijnen ze helemaal achter objecten dichter bij de camera. Dit is niet altijd slecht, en je kunt het gebruiken om dingen te verbergen die je niet wilt dat de kijker ziet. Maar je verliest ook diepte.
In de voorbeeldfoto wilde ik een scheiding houden tussen de rotsen op de voorgrond en de zeeheuvels aan de linkerkant. Op die manier lijken de rotsen en de rotsen als herhalende vormen door het beeld te lopen. Ik wilde ook dat de kijker kon zien waar het pad heen leidt. De groene hellingen aan de rechterkant zouden verloren zijn gegaan als ik met mijn camera dichter bij de grond was geweest.
Zoek een goede voorgrond
Ik probeer evenwicht in mijn foto’s te brengen. Dat houdt in dat ik voorgronden zoek die harmoniëren met de verschillende luchten die ik tegenkom. Een heldere hemel, bijvoorbeeld, gaat niet goed samen met een chaotische voorgrond. Als er geen wolken in de lucht zijn, probeer dan een schone voorgrond te vinden.
In de foto hieronder gebruik ik een vlak weiland als voorgrond. Het werkt goed met de heldere, magenta lucht vanwege de geelgroene kleur en de kleine poeltjes die de kleuren van de lucht weerspiegelen. Bij een heldere hemel is minder meer wat de voorgrond betreft.
Als je toevallig wolken in de lucht hebt, zoals ik een paar jaar geleden bij Land’s End in Cornwall had, is het anders. Probeer een voorgrond te vinden met structuren en vormen die nabootsen wat je in de lucht ziet.
De diagonale oriëntatie van de hoge wolken boven Lands End wordt mooi opgepikt door de vormen van de rotsen op de voorgrond. Je kunt ook wat van de kleuren van de lucht op de voorgrond terugvinden. Het helpt om de foto bij elkaar te houden.
Gebruik leidende lijnen
Leidende lijnen zijn er in verschillende vormen, en het kan wat oefening vergen om ze te vinden. Als je rondloopt en het landschap van ooghoogte bekijkt, zul je ze vaak missen. Daarom moet je je camera tevoorschijn halen en rondlopen tijdens het scouten: ga laag, ga naar rechts en naar links, en verken alle hoeken die je kunt vinden.
Om dynamische composities te maken, zoek je naar diagonalen die je als leidende lijnen kunt gebruiken. Als je kromme lijnen vindt, is dat nog beter. En wees voorzichtig met de plaatsing van die lijnen: je wilt leidende lijnen die in de foto wijzen naar je hoofdonderwerp. Vermijd lijnen die de kijker uit het kader trekken.
In de voorbeeldfoto gebruik ik een mix van leidende lijnen. Ik ben heel laag gaan zitten om de terugstroming van het water vast te leggen, waardoor lijnen ontstonden die van linksonder in het frame kwamen. Toen het water om de rots in het midden stroomde, ontstond er een gebogen hoofdlijn. Deze komt rechtsonder het beeld binnen en buigt af naar de zeestapels op de achtergrond.
Lagen gebruiken
Lagen kunnen een krachtige manier zijn om je beelden te structureren en orde aan te brengen in je composities. Vooral wanneer ik foto’s maak met een lange lens, let ik goed op hoe de elementen in mijn foto zich opstapelen. Zodra ik verschillende lagen heb geïdentificeerd, probeer ik ze op een ritmische manier uit te lijnen, zodat de blik van de kijker gemakkelijk door het frame kan dwalen.
Hier helpt het als je een compositie kunt bereiken waarbij de kruisende lijnen tussen de lagen onder een hoek staan. Het maakt de foto dynamischer. Zie die snijpunten als leidende lijnen: diagonalen en curven werken heel goed.
Op de foto van de rijstterrassen in Vietnam zie je drie hoofdlagen: de rijstvelden op de voorgrond dicht bij de camera, de rijstterrassen in het midden, en de heuvel op de achtergrond, die nog meer rijstvelden herbergt. De verschillende afmetingen van die terrassen geven een groot gevoel van diepte in de foto. De kruisende lijnen staan onder een hoek terwijl de rijstvelden door het beeld kronkelen.
Gebruik de Regel van Derden in je voordeel
Als ik mijn foto’s samenstel, begin ik vaak met de regel van derden. Zoals ik hierboven schreef, streef ik naar evenwicht in mijn foto’s, en deze regel geeft me een goede basis. Maar strikt toepassen zou beperkend zijn. Zodra ik een ruwe uitlijning heb van de belangrijke elementen in het kader met behulp van het 3×3 raster in de live view van mijn Canon R5, begin ik te schuiven. Nu ga ik alleen af op wat mijn ogen mij vertellen dat er goed uitziet.
Soms volgt het eindresultaat de regel van derden, maar vaak zijn de elementen anders uitgelijnd en gehoorzamen ze niet meer aan een bepaalde regel. In de bosfoto zijn de bomen links en het licht rechts in evenwicht. Dit evenwicht werd niet bereikt door ze precies op de verticale lijnen van het 3×3 raster te plaatsen.
Ik begon de compositie op die manier, maar verplaatste vervolgens de camera totdat de verdeling van het visuele gewicht in de foto evenwichtig aanvoelde. Aangezien de bomen aan de linkerkant een sterk visueel gewicht hebben, moest ik ze dichter naar het midden van het kader verplaatsen, terwijl de zachte lichtbron rechts dichter bij de rand kwam te staan. Denk aan een weegschaal: om een zwaar voorwerp in evenwicht te brengen met een lichter voorwerp, moet je het zware voorwerp dichter bij het midden plaatsen en het lichtere verder naar buiten.
Je kunt hetzelfde principe toepassen om elementen met verschillende visuele gewichten in een foto in evenwicht te brengen. Maar net als bij het gebruik van een weegschaal, moet je ergens beginnen, en dit is waar je de regel van derden in je voordeel kunt gebruiken.
Geef je onderwerp(en) de ruimte
Voordat je begint met het samenstellen van je foto’s, zoek je je hoofdonderwerp. Dat kan een enkel element zijn, of je kunt meerdere belangrijke onderwerpen hebben. Als je die hebt gevonden, probeer ze dan ruimte te geven in je compositie. Je wilt niet dat ze opgaan in andere elementen voor of achter hen. Zorg voor contrast tussen hen en hun omgeving en geef ze het visuele gewicht dat ze verdienen.
In de voorbeeldfoto sta ik op een heuvelrug en kijk neer op het kustgebergte van Centraal-Kreta. Ik heb mijn camera hoog genoeg geplaatst om een goede scheiding te maken tussen mijn hoofd en de bergkam in het midden van het beeld. Het licht helpt om mij van het landschap te scheiden. De berg voor me is in de schaduw en vormt de perfecte achtergrond.
Wanneer je je hoofdonderwerp wilt benadrukken, doe dat dan door je camera goed te positioneren en met het licht in de scène te werken. Vaak betekent dat gewoon je camera een paar centimeter naar links of rechts, boven of onder bewegen. Maar soms moet je een berg beklimmen om je camera hoog genoeg te krijgen. In de video ga ik dieper in op de verschillende compositietechnieken en geef ik je extra voorbeelden in het veld.
Conclusie
Ik moet nog iets heel belangrijks vermelden: Hoewel de tekst hierboven klinkt als een selectie van compositieregels, moet je het niet zo behandelen. Zie het als een keuze van compositietechnieken die je in veel situaties zullen helpen goede composities te maken. Maar uiteindelijk moet je afgaan op wat je ogen je vertellen en wat er voor jou goed uitziet. Ik heb het veel over evenwicht, maar misschien wil je geen evenwichtige foto en wil je spanning creëren tussen de elementen in het kader. Dat is helemaal prima. Misschien wil je dan je foto’s anders componeren dan de voorbeelden die ik hierboven laat zien.
Maar wat je voorkeuren ook zijn, het is altijd goed om kennis te nemen van de regels en technieken die andere fotografen toepassen. Dan kies je gewoon diegene die aan jouw specifieke behoeften voldoen.