Fotografie kent vele nuances, opnametechnieken en camerastanden.
Portret- versus landschapsoriëntatie is een eenvoudig compositieprincipe dat van vitaal belang is voor het ontwikkelen van een goed begrip van fotografie in het algemeen.
In deze gids kijken we naar oriëntatie landschaps- vs portretfotografie.
Wij bespreken de belangrijkste contextuele verschillen en de voor- en nadelen van elk samenstellingstype.
We geven ook een groot aantal voorbeelden en enig advies over hoe de meest geschikte oriëntatie te kiezen in verschillende situaties.
Landschapsstand, portretstand, landschappen, portretten – ontcijfering van de terminologie
Laten we eerst eens kijken naar de terminologie en wat deze woorden betekenen. Zowel landschap als portret kunnen de oriëntatie, een feitelijke opnamestand op een camera of een fotografisch genre betekenen. Hieronder volgt een uitsplitsing van deze termen:
Landschapsoriëntatie vs Portretoriëntatie
In algemene fotografietermen zijn landschap en portret simpelweg twee verschillende oriëntaties, gebaseerd op de manier waarop je je camera vasthoudt en de richting van de langste en kortste zijde van het beeld.
Landschap kan ook horizontaal worden genoemd en is wanneer je je camera in de natuurlijke positie houdt. Hierdoor ontstaat een foto die breed en kort is.
Portretstand staat ook bekend als verticaal en is wanneer je je camera 90-graden draait, zodat hij opzij staat. Hierdoor ontstaat een foto die smal en hoog is.
Landschapsstand vs Portretstand
Wist u dat veel camera’s landschaps- en portretopnamemodi hebben? Deze zijn vooral te vinden in point and shoot camera’s, of camera’s voor beginners die geen geavanceerde DSLR-functionaliteit hebben. Dit zijn automatische opnamestanden die de instellingen kiezen voor een staande of liggende compositie.
In de stand Landschap wordt meestal een klein diafragma gekozen, samen met een langere sluitertijd en een lage ISO zoals ISO 100. Dit betekent dat u gemakkelijk landschapsopnamen kunt maken en dat zowel de achtergrond als de voorgrond scherp zijn.
In de portretstand wordt een groter diafragma gekozen en in sommige scenario’s kan de cameraflitser worden ingeschakeld. De portretstand is ideaal voor het maken van close-up portretten van mensen – zoals hoofdfoto’s, omdat het onderwerp van de achtergrond kan worden gescheiden en de huidtinten van hoge kwaliteit zijn.
Landschap versus portret
Ten slotte kunnen landschap en portret ook een stijl van fotografie betekenen.
Landschapsfoto’s kunnen specifiek een epische foto van een heel gebied betekenen. Het onderstaande voorbeeld toont een weids landschap in het Snowdonia National Park. Het is belangrijk op te merken dat landschapsfoto’s zowel in liggende als staande oriëntatie kunnen worden genomen.
Met portretfoto’s wordt meestal een foto bedoeld waar mensen op staan. Je maakt een portret van iemand. De persoon is het centrale onderwerp van de foto. Net als bij liggende onderwerpen, kunnen ook portretten zowel in liggende als in staande oriëntatie worden genomen.
Wat zijn de verschillen tussen landschaps- en portretfotografie?
In deze gids kijken we specifiek naar de oriëntatie Landschap versus Portret – niet naar het onderwerp van de fotografie. Naarmate je je vaardigheden ontwikkelt, zul je experimenteren met beide oriëntaties en een tweede natuur ontwikkelen voor wanneer je portret of landschap moet gebruiken.
Als hulp hebben we echter enkele van de belangrijkste verschillen in compositie en stijl geschetst die landschaps- en portretoriëntatie bieden. Als je deze verschillen begrijpt, weet je beter wanneer je elke oriëntatie moet gebruiken.
Basis compositie
De basiscompositie van liggend versus staand is zeer verschillend. Je moet daarom nadenken over wat je wilt bereiken, inclusief het hoofdonderwerp van de foto en hoe de achtergrond daarop inwerkt. Je moet ook nadenken over het doel van je foto.
Wat wil je met deze opname overbrengen? Rekening houden met de fundamentele compositorische verschillen die deze oriëntaties opleveren, helpt bij het kiezen van de beste optie.
Achtergrond Compositie
De achtergrondelementen van deze oriëntaties verschillen sterk. Bij landschapsopnamen is er een gevoel van horizontaal evenwicht. Zowel de voorgrond als de achtergrond zijn meestal in evenwicht, en de achtergrondelementen geven ook een gevoel van breedte.
Bij portretopnamen strekt de achtergrond zich daarentegen tot in het oneindige uit en geeft een gevoel van hoogte en verticale lengte.
Brandpunt Onderwerp
Voor elke oriëntatie verandert ook de scherpstelling van het onderwerp drastisch. Bij portretopnamen is het onderwerp imposant en duidelijk het centrale object van de foto. Je ogen worden onmiddellijk naar het onderwerp getrokken vanwege de staande kadrering.
Bij landschapsopnamen daarentegen is het hoofdonderwerp minder duidelijk. Als je technieken gebruikt als hoofdlijnen kun je nog steeds de aandacht van de kijker trekken, maar het onderwerp is niet zo indrukwekkend of direct duidelijk als bij portretopnamen.
Emotionele impact
Deze twee oriëntaties kunnen ook ongelooflijk verschillende emotionele reacties oproepen. Grootse landschapsopnamen kunnen een gevoel van verwondering en verbazing oproepen. Ze kunnen ook een gevoel van grootsheid oproepen, maar ook het centrale onderwerp klein doen lijken.
Portretfoto’s daarentegen roepen intieme emoties op. Je kunt een sterkere band met het onderwerp opbouwen en de kijker een nauwere band laten voelen.
Context
Bij liggend versus staand kijken verandert ook de context van de foto drastisch. In staande oriëntatie kan de brede context van de foto verloren gaan. Dit komt omdat over het algemeen het grootste deel van de foto wordt ingenomen door het centrale onderwerp. Daardoor kan dit ook een gevoel van mysterie toevoegen aan je foto’s.
Daarentegen dragen opnamen in landschapsoriëntatie alles – je ziet meer details en biedt vaak een bredere context tegen het centrale onderwerp. Je kunt dit gebruiken om een verhaal te vertellen en je onderwerp effectief in de omgeving te plaatsen.
Dimensionale beperkingen
Als je professioneel werk of foto’s maakt voor een specifiek doel, moet je ook rekening houden met de werkelijke pixelafmetingen van elke oriëntatie. Een klant voor wie je werkt kan bijvoorbeeld vragen dat je alleen portretfoto’s maakt – zodat de beelden netjes in een productgalerij passen.
Een andere mogelijkheid is dat je foto’s moet maken voor webafbeeldingen zoals een header van een website, in welk geval een liggende oriëntatie een betere keuze zou zijn om te passen in de brede afmetingen van de webpagina. Dit is geen stilistische overweging – het is een technische overweging, afhankelijk van de situatie en het doel.
Afstand
Een van de belangrijkste verschillen tussen liggend en staand is het gevoel van afstand. In het algemeen geeft portretoriëntatie een groter gevoel van verticale afstand – je kunt het onderwerp ongelooflijk groot laten lijken.
De liggende oriëntatie biedt daarentegen een groter gevoel van horizontale afstand – je kunt bijvoorbeeld in een panorama of groothoekopname een gevoel van oneindige omgeving overbrengen.
Er is ook een verschil in de afstand van het centrale onderwerp. Bij landschapsopnamen voelt het centrale onderwerp over het algemeen verder weg van de kijker. Bij portretopnamen daarentegen staat het onderwerp centraal en voelt het dichter bij de kijker.
De regel van derden gebruiken
Een belangrijke fotografieregel om te overwegen bij landschap versus portret is de regel van derden. De regel van derden geldt voor beide oriëntaties – hij moet altijd worden gebruikt waar mogelijk, omdat hij helpt een interessantere foto te maken.
Over het algemeen kun je echter wel zien welke oriëntatie beter geschikt is om de regel van derden te laten werken. Bijvoorbeeld, in de foto hieronder was een staande oriëntatie nodig om de lengte van de brug over te brengen – als de foto in liggende stand was genomen, zou de regel van derden nog steeds mogelijk zijn geweest, maar het totale effect van de foto zou verloren zijn gegaan.
Wat is de betere keuze – Landschap vs Portret?
We hopen dat je deze informatie nuttig hebt gevonden. Je zou nu een beter begrip moeten hebben van de twee oriëntaties, en de verschillen die ze maken in compositie. Maar welke is de betere keuze?
Helaas is er geen absolute regel die zegt dat je X oriëntatie moet gebruiken in Y omstandigheden. In het algemeen is portretstand de betere keuze als je een hoofdonderwerp hebt dat je in het middelpunt van je foto wilt plaatsen – zoals een persoon.
Als alternatief is de liggende stand vaak een betere keuze om de schaal over te brengen en meer details van een groter aantal onderwerpen weer te geven.
Welke oriëntatie je kiest komt met oefening en inzicht in de verschillen in compositie. In bepaalde omstandigheden, wanneer je een foto samenstelt, is het duidelijk welke oriëntatie je moet gebruiken. Vaak zijn de lijnen echter vaag en moet je rekening houden met de compositie, wat je wilt overbrengen en het doel van de foto.
Tot slot hebben we twee opnamen gegeven van vrijwel hetzelfde onderwerp – een immense wolkenkrabber in New York. Deze is zowel liggend als staand gefotografeerd, zoals hieronder te zien is.
In landschapsoriëntatie krijg je een gevoel van de hoogte van de wolkenkrabber, maar ook van de uitgestrektheid van Manhattan en de omringende metropool.
In staande oriëntatie ziet u de uitgestrektheid van de wolkenkrabber in vergelijking met de directe gebouwen eromheen.