Het kenmerk van een volwassen camerasysteem is de breedte en diepte van de lenzen die ervoor beschikbaar zijn. Het meest recente nieuws rond Canon, zijn RF-vatting en lensfabrikanten van derden toont het belangrijkste slagveld tussen concurrerende spiegelloze merken.
De verkoop van camera’s is zo veel meer dan alleen camera’s. Een van de redenen voor het succes van het oorspronkelijke Nikon F-systeem was de onmiddellijke beschikbaarheid van een breed assortiment lenzen, dat werd uitgebouwd tot een van de breedste systemen die er zijn. Dit wijst op een belangrijk verkoopargument voor consumenten: zij willen dat er een breed scala aan accessoires, en met name objectieven, beschikbaar is. Dit betekent niet alleen dat zij de lens kunnen krijgen die zij willen – of dat nu een 50mm f/1.8 of een 58mm f/0.95 is – maar het wijst ook op het potentiële succes en de lange levensduur van een systeem, wat betekent dat hun investering in een camera en de bijbehorende lenzen niet van korte duur is.
Als je deze denkwijze echter omdraait, wijst ze op een belangrijke noodzaak voor fabrikanten. Lenzen vergrendelen een fotograaf in een bepaald camerasysteem, wat niet alleen betekent dat je terugkerende klanten krijgt, maar ook dat de winstmarges hoog kunnen zijn op wat in toenemende mate grote uitgaven zijn.
We kunnen deze marktstructuur duidelijk zien wanneer we kijken naar de CIPA-verzendingsgegevens (zie onderstaande grafiek) voor camera’s met verwisselbare lenzen (ILC) en lenzen. Hieruit blijkt dat de ILC-verzendingen in 2012 een hoogtepunt bereikten, zowel in eenheden als in waarde. En terwijl het totale aantal verscheepte ILC’s is blijven dalen, is hun waarde veel stabieler geweest omdat de kosten per eenheid zijn gestegen, een gevolg van minder laaggeprijsde items en een keuze om zich te richten op het hogere segment van de markt. Bovendien is het interessant op te merken dat de relatieve waarde van lenzen ten opzichte van het aantal verscheepte ILC’s opmerkelijk consistent is gebleven, rond 43%.
Dit laatste punt benadrukt een belangrijk aspect van de huidige markt. Objectieven van eerste kwaliteit kunnen duur zijn – en zijn dat ook – en vormen daardoor een belangrijke bron van inkomsten en winst voor fabrikanten.
In feite wil Nikon een verhouding camera-objectiefverkoop van 1:2 (de “lens attach rate”), simpelweg omdat objectieven bijna evenveel verdienen als camera’s. Het zal enige tijd duren voordat het doel van 50 lenzen wordt bereikt, omdat de omzet van lensontwerpen veel langzamer is dan die van camera’s, wat betekent dat O&O die nu wordt geïnvesteerd op de langere termijn (en mogelijk beter) zal renderen dan bij camera’s. Om een idee te krijgen, hoef je alleen maar te kijken hoeveel je D800 waard is in vergelijking met een 70-200mm f/2.8 uit een vergelijkbaar tijdperk.
Wat de bovenstaande grafiek enigszins misleidt, is het volume van de lenzenmarkt – die is in feite groter. Hoewel de verschepingen van camera’s in grote lijnen accuraat zijn, betekent dit dat de verhouding tussen de verkoop van lenzen en camera’s groter is. In tegenstelling tot de camerafabrikanten, die bijna uitsluitend uit Japanners bestaan, omvatten de fabrikanten die lenzen verkopen Canon, Nikon, Sony, Olympus, Tokina, Tamron, Sigma, Panasonic, Cosina, Fuji, Ricoh en Zeiss. Fabrikanten uit China en Zuid-Korea, waaronder Viltrox en Samyang, zijn buiten beschouwing gelaten, waarbij wordt gesuggereerd dat zij momenteel goed zijn voor ongeveer 20% van de verkoop.
Het gaat om het systeem
Om Bill Clinton verkeerd te citeren, het gaat om het systeem. Het systeem trekt consumenten aan door de beschikbaarheid van lenzen en ondersteuning op lange termijn. De breedte van je systeem is belangrijk omdat het de verkoop van camera’s en vervolglenzen aantrekt. Het bindt je klant ook aan een langdurige relatie met jou. Het invullen van een lenssysteem is echter tijdrovend en duur, iets wat pijnlijk duidelijk wordt wanneer Nikon en Canon hun aanbod uitbreiden sinds ze in 2018 de full-frame spiegelloze markt betraden.
Er zijn drie benaderingen om invulling te geven aan een camerasysteem, die we op dit moment allemaal zien. De eerste benadering is gekozen door zowel Fujifilm als Sony, die de spiegelloze wateren hebben getest en langzaam een reeks amateur- en professionele lenzen hebben opgebouwd om een benijdenswaardige breedte te bieden die een breed scala aan bases dekt. Dit heeft een trouwe aanhang van fotografen met herhaalde lensverkopen opgeleverd. Het succes van deze systemen heeft ook fabrikanten van derden aangemoedigd.
De tweede optie – een variant op het bovenstaande – is het snel opbouwen van een assortiment; dit is iets wat met name Canon heeft geprobeerd te bereiken. Dit is een riskantere en duurdere optie omdat je vooraf moet investeren in onderzoek en ontwikkeling voordat het succes van het systeem gegarandeerd is of er significante inkomsten worden gegenereerd. In het geval van Canon is dit niet echt een probleem, aangezien het bedrijf erin geslaagd is zijn dominante positie op de DSLR-markt over te dragen naar het spiegelloze domein.
De derde optie is het vormen van een consortium van fabrikanten rond een lensvatting om zowel camera’s als lenzen te produceren die elkaar allemaal ondersteunen en – in grote lijnen – niet met elkaar concurreren. We hebben Leica dit zien proberen met de L-Mount Alliance die oorspronkelijk bestond uit Leica, Sigma, en Panasonic – DJI is er sindsdien bijgekomen. Allemaal hebben ze full-frame camera’s geproduceerd – van zeer verschillende stijlen – die samengaan met de complementaire lensreeksen van Leica en Sigma. Dit heeft het grote voordeel dat het aanbod van camera’s en objectieven snel kan worden aangevuld, zolang geen enkel lid het systeem wil monopoliseren. Op het eerste gezicht lijkt de L-Mount Alliance een goede balans te hebben gevonden.
De laatste optie is om relatief vroeg fabrikanten van derden aan boord te halen om het aanbod van objectieven uit te breiden, zodat een systeem snel kan worden aangevuld en van accessoires voorzien, ten koste van de eigendomskosten.
In zekere zin hebben we dit gezien met Fujifilm en Sony. Terwijl PetaPixel heeft bevestigd dat Fujifilm zijn vatting in licentie heeft gegeven, heeft Sony dat enkele jaren geleden gedaan, wat heeft geresulteerd in een overvloed aan optiekopties van eerste en derde partijen. Aangezien zowel de X-mount als de E-mount APS-C-varianten hebben, hebben fabrikanten van derden tegen minimale kosten marktschaalgrootte bereikt op een manier die een eigen merk niet zou kunnen bereiken. Full-frame lenzen hadden een beperktere aantrekkingskracht toen alleen Sony op de spiegelloze markt actief was, maar met de nieuwere Nikon Z-mount en Canon RF-mount is de tijd rijp om een assortiment lenzen aan te bieden.
Laatste ontwikkelingen
Enkele recente ontwikkelingen op de lenzenmarkt hebben de verschillen die we hierboven zien, duidelijk gemaakt. In de eerste plaats is er een omschakeling van goedkope merken die van lenzen met handmatige scherpstelling overstappen op lenzen met autofocus. Dit vereist een veel grotere mate van ontwikkeling, maar de omvang van de markt maakt dit duidelijk de moeite waard.
Ten tweede zien we nu dat top-end fabrikanten van derden – met name Sigma en Tamron – hun aanbod van spiegelloze vattingen uitbreiden. Dit is het meest opmerkelijk met de recente aankondiging door Tamron van de eerste zoomlens van derden die beschikbaar is voor de Z-vatting en waarvan we hebben kunnen verifiëren dat deze een licentie heeft van Nikon. Dit is belangrijk voor Nikon, op een moment dat zijn marktaandeel laag is, omdat het de zichtbaarheid en de levensvatbaarheid van het systeem vergroot, terwijl het voor Tamron een potentieel exclusief aanbod uitbreidt. Het is ook vergelijkbaar met de benadering die Nikon heeft gekozen voor haar flitsersysteem.
Ten derde heeft Canon onlangs bevestigd dat het Viltrox heeft opgedragen te stoppen met de productie van RF-objectieven met autofocus, op grond van inbreuk op het octrooi. Het is mogelijk dat reverse engineering van de lenscommunicatie – in tegenstelling tot de fysieke vatting – in strijd is met Canon’s intellectuele eigendom. Hoe dan ook, het lijkt erop dat Canon zijn dominante positie op de markt zal gebruiken om zowel het RF-systeem als de omzet die het vertegenwoordigt te beschermen. Hoe het ook zij, het is een slechte zaak.
Het is ook mogelijk dat we de kiem zien van Nikon die de tegenovergestelde strategie kiest en probeert de diversiteit en aantrekkingskracht van de Z-mount te verbreden. Als – zoals PetaPixel heeft gemeld – Nikon is zijn Imaging Division aan het herpositioneren om een stapje terug te doen in de business, dan zou dit wel eens een pragmatische aanpak kunnen zijn om de camerafabricage op lange termijn te laten overleven.
De toekomst
Consumenten worden over het algemeen verwend door het aanbod van lenzen van huismerkfabrikanten, maar er is al lang vraag naar en een markt voor fabrikanten van derden. Dit is met name het geval voor gangbare brandpuntsafstanden, van goede kwaliteit, tegen concurrerende prijzen. Met de voortdurende ontwikkeling van spiegelloze systemen zien we de wedergeboorte van nieuwe lensreeksen in een zeer concurrerende omgeving.
Alleen de tijd zal leren welke aanpak uiteindelijk het meest succesvol is, maar stel jezelf de volgende vraag: als je geen lenzen van derden zou mogen kopen, zou je dan dat camerasysteem kopen?
Image credits: Foto in de kopregel gelicenseerd via Depositphotos.